Brontekst bekijken van Amsterdam (Spitsbergen)

{{Infobox eiland
| naam        = Amsterdam
| locatie     = [[Noordelijke IJszee]]
| groep       = [[Spitsbergen (archipel)|Spitsbergen]]
| km2         = 
| omtrek      = 
| inwoners    =
| hoofdplaats = 
| land        = {{NO}}
| gebruik     = 
| mapname = Spitsbergen
| lat_deg = 79
| lat_min = 40
| lat_sec = 0
| lat_dir = N
| lon_deg = 10
| lon_min = 30
| lon_sec = 0
| lon_dir = E
| detailkaart = Amsterdamer eiland.jpg
| detailkaartbijschrift = Uitsnede kaart uit 1720 met eiland Amsterdam
}}
[[File:Smeerenburg-blubberovens.jpg|thumb|Restanten van blubberovens.]]
'''Amsterdam''' ([[Noors]]: ''Amsterdamøya'' = Amsterdameiland) is een klein onbewoond [[eiland]] ten noordwesten van [[Spitsbergen (eiland)|Spitsbergen]]. Net als de rest van de archipel [[Spitsbergen (archipel)|Spitsbergen]] staat het sinds [[1920]], toen het [[Spitsbergen-verdrag]] werd getekend, onder toezicht van het koninkrijk [[Noorwegen]], maar officieel is het geen integraal deel van Noorwegen.

Het eiland is bijna het gehele jaar door omgeven door [[pakijs]]. Aan de oostzijde ligt het aan het fjord [[Smeerenburgfjorden]].

== Geschiedenis ==
Het eiland werd vermoedelijk voor het eerst betreden in [[1614]] door [[Willem Cornelisz. van Muyden]], die, samen met [[Jan Jacobsz. May van Schellinkhout]] in dienst van de Amsterdamse kamer van de [[Noordsche Compagnie]] de mogelijkheden van de [[walvisjacht]] in deze gebieden onderzocht. Op het eiland werd in [[1619]] door de Amsterdamse kamer de nederzetting [[Smeerenburg]] gesticht, die zou uitgroeien tot het centrum van de Nederlandse walvisvaart bij Spitsbergen. Vanaf het jaar [[1623]] werden ook de andere kamers van de Noordsche Compagnie tot Smeerenburg toegelaten. De nederzetting was alleen in de zomermaanden bewoond. In de winter van [[1633]] tot [[1634]] werd er voor het eerst een groep overwinteraars in Smeerenburg achtergelaten. De bedoeling was de traankokerijen te beschermen tegen plunderingen van voornamelijk Baskische en Deense concurrenten. Deze overwintering slaagde door grote inzet van de overwinteraars, maar die van een jaar later liep uit op een drama: alle overwinteraars kwamen om door honger en de kou. De traankokerijen van Smeerenburg bleven tot omstreeks [[1660]] in gebruik. Daarna is de nederzetting snel vervallen.

== Huidige situatie ==
Momenteel is het enige dat nog zichtbaar is van de Nederlandse aanwezigheid op het eiland, dat wat is overgebleven van de blubberovens. Er zijn nu nog de resten van zeven ovens te zien.

Ten noorden van het voormalige [[Smeerenburg]] ligt een begraafplaats uit die periode.

Belangrijk archeologisch onderzoek op Amsterdamøya is de laatste decennia gedaan door [[Louwrens Hacquebord]] van het [[Arctisch Centrum]] van de [[Rijksuniversiteit Groningen]].

==Externe links==
* [http://www.archive.org/stream/nomanslandhistor00conwuoft/nomanslandhistor00conwuoft_djvu.txt No Man's Land: a history of Spitsbergen from its discovery in 1596 to the beginning of the scientific exploration of the country (1906)]

{{Navigatie koloniën Republiek der Verenigde Nederlanden}}
{{Coor title dms|79|40|0|N|10|30|0|E}}

{{Navigatie Spitsbergen}}
[[Categorie:Spitsbergs eiland]]
[[Categorie:Noordsche Compagnie]]
[[Categorie:Voormalige kolonie van Nederland]]