Brontekst bekijken van Alexander I van Bournonville

[[Bestand:Pieter Snayers - The Count of Bournonville in his carriage in front of his residence in Brussels.jpg|thumb|Het stadspaleis van Bournonville op een schilderij van [[Pieter Snayers]], ca. 1649-50.]]

'''Alexander I van Bournonville''' ([[4 november]] [[1585]] – [[Lyon]], [[22 maart]] [[1656]]) was een Zuid-Nederlands militair en diplomaat.

== Leven ==
Zijn ouders behoorden allebei tot de adel: [[Oudard de Bournonville|vader Oudard]], die stierf in het jaar van zijn geboorte, was graaf van [[Hénin-Beaumont|Hénin]] in [[Graafschap Artesië|Artesië]] en moeder [[Maria Christina van Egmont|Marie-Christine]] was een [[Huis Egmond|Egmond]]. Ze liet Alexander opvoeden aan de Europese hoven (Brussel, [[Wenen]], [[Florence (stad)|Firenze]]), begeleid door de [[jezuïet]] Duplessis. Bij hun terugkeer wist deze de moeder weinig positiefs te melden over de vorderingen van zijn leerling: "Mevrouw, ik breng u mijnheer terug in goede gezondheid".

Alexander was nauwelijks vijftien jaar oud toen [[Hendrik IV van Frankrijk|koning Hendrik IV]] zijn Franse leengoederen verhief tot een hertogdom (1600). Met hulp van zijn moeder kocht hij de stamgoederen van de familie terug van Jean de Lamet ([[Bournonville]], Conteville, Pernes, Huppelande, [[Haverskerke]]) en verkreeg hij dat ze opnieuw werden opgericht tot hertogdom (1608). Van [[Maurits van Oranje]] kocht hij de heerlijkheden [[Buggenhout]], [[Baasrode]] en [[Sint-Amands]].

In 1611 trouwde de jonge hertog met Anne van Melun (1590-1666), bij wie hij vijftien kinderen zou krijgen. Ze lieten het Mansfeltgoed in de [[Brussel (stad)|Brusselse]] [[Wolstraat]] verbouwen tot een [[Hof van Merode|rijkelijke residentie]], beroemd om de in drie terrassen aangelegde tuin (1618).<ref>Jacques van Wijnendaele en Anne de San, ''De Wolstraat en haar historische gebouwen'', 2004 (= ''Brussel, stad van kunst en geschiedenis'', nr. 36)</ref> Een deel ervan stond Bournonville af voor de stichting van het [[Sint-Jans en Sint-Stevenskerk der Miniemen|miniemenklooster]]. Tijdens een van zijn vele afwezigheden bood het Hof van Bournonville onderdak aan [[Maria de Medici]], op de vlucht voor [[Kardinaal de Richelieu|Richelieu]] (1631).

Bournonville was een man van de oorlog. Hij diende onder [[Albrecht van Oostenrijk|aartshertog Albrecht]], maar aarzelde niet wanneer [[keizer Ferdinand II]] een beroep deed op Brussel voor zijn Boheemse campagne. Bij de inname van [[Písek (okres Písek)|Písek]] op 30 september 1620 verloor Bournonville een oog. Terug in de Nederlanden nam hij het bij [[Fleurus]] op tegen [[Peter Ernst II van Mansfeld|Ernest van Mansfeld]] (1622). Datzelfde jaar kreeg hij het [[Lijst van ridders in de Orde van het Gulden Vlies|Gulden Vlies]]. Hij werd belast met drie diplomatieke zendingen en werd gouverneur van [[Rijsel]] (1631).

In 1632 complotteerde hij met zijn schoonbroers, [[Willem III van Melun|Espinoy]] en [[Filips Karel van Arenberg|Aarschot]], tegen het Spaanse regime.<ref>[[Théodore Juste]], ''[https://books.google.be/books?id=9blPAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=nl&source=gbs_book_other_versions_r&cad=2#v=onepage&q&f=false Conspiration de la noblesse Belge contre l'Espagne en 1632]'', Brussel, 1851, p. 27, 63, 75-76, 83-85</ref> In maart 1634, toen ze de zaak al vergeven achtten, kwamen er signalen dat de autoriteiten hard zouden optreden. Gewaarschuwd door Maria de Medici, vluchtte Bournonville van zijn huis in [[Bondues]] naar zijn hertogdom. Hij weigerde in dienst van Frankrijk te treden en reisde door naar [[Zwitserland]], bij markies Albert Eugène van [[Lullin]]. Daar bereikte hem het bericht dat de [[Grote Raad van Mechelen]] hem op 16 april 1636 ter dood had veroordeeld en zijn goederen onder [[Sekwester (recht)|sekwester]] had geplaatst. Zijn oudste zoon [[Alexander II van Bournonville|Alexander]], die goede diensten verleende aan het hof in Brussel, bekwam in 1649 de [[handlichting]] en in 1652 de verzekering dat zijn vader uit ballingschap kon terugkeren. Niettemin stond de hertog in 1651 al zijn gronden af aan de jongere zoon Ambroise-François (1619-1693). Een en ander resulteerde in een aanslepende familievete, waarbij Alexander II de geldigheid van de schenking aanvocht. Ondertussen mocht Ambroise zich [[Pair van Frankrijk|pair de France]] noemen, want koning [[Lodewijk XIV van Frankrijk|Lodewijk XIV]] maakte in 1652 het hertogdom Bournonville tot een duché-pairie.

Vader Bournonville stierf enkele jaren later te [[Lyon]]. Zijn vrouw repatrieerde het lichaam en liet het begraven in de [[Antwerpen (stad)|Antwerpse]] karmelietessenkerk waar ze zich had teruggetrokken.

== Familie ==
Uit zijn huwelijk met Anne van Melun (1590-1666) had Bournonville vijftien kinderen, onder wie:
* [[Alexander II van Bournonville|Alexander II Hippoliet van Bournonville]] (1616-1690), graaf van Hénin-Liétard, prins van Bournonville
* Ambrosius Frans van Bournonville (1619-1693), hertog van Bournonville
* Wolfgang Willem van Bournonville, burggraaf van Barlin
* Jan Frans Benjamin van Bournonville (1638-1719), markies van Bournonville

== Literatuur ==
*Helena Bussers, "La famille de Bournonville et l'église des Carmes déchaussés à Bruxelles", in: ''Bulletin des musées royaux d’art et d’histoire'', nr. 44, 1995, p. 113–124
*Charles A. Rahlenbeck, [https://fr.wikisource.org/wiki/Biographie_nationale_de_Belgique/Tome_2/BOURNONVILLE,_Alexandre,_duc_DE BOURNONVILLE, Alexandre, duc DE], in: ''Biographie nationale de Belgique'', vol. II, 1868
*Estevan Casellas, ''Doze frutos de la muy antigua, y ilustre casa de Bournonville'', Barcelona, Rafael Figuero, 1680

== Voetnoten ==
{{References}}

{{Commonscat|Alexandre I de Bournonville}}

{{DEFAULTSORT:Bournonville}}
[[Categorie:Zuid-Nederlandse adel (voor 1830)]]
[[Categorie:Zuid-Nederlands militair (voor 1830)]]
[[Categorie:Zuid-Nederlands diplomaat (voor 1830)]]
[[Categorie:Adel in de Nederlanden in de 17e eeuw]]
[[Categorie:17e-eeuws militair]]